Bitcoin nedir? (Fiyatı Artıran 3 Bariz Şey)
Bitcoin Nedir? Bitcoin Yorum, Nasıl Alınır ve Güvenli Saklanır.
· Bitcoin Nedir?
· Bitcoin’i Kim Buldu?
· Bitcoin Kaç Dolar, Ne Kadar?
· 1 Bitcoin Kaç TL?
· Yıllara Göre Bitcoin Fiyatları
· Bitcoin Güvenli Midir?
· Bitcoin’i Güvenli Nasıl Saklarım?
· Bitcoin Yorum ( Artışa neden olan 3 bariz şey)
∘ 1- Daha fazla para
∘ 2- Daha fazla yatırımcı
∘ Bitcoin arzı nedir?
· Bitcoin Madenciliği Nedir, Nasıl Yapılır?
∘ Bitcoin 21'a ulaşınca madenci ödülü ne olacak?
∘ PoW Nedir? Proof of Work, Neden ihtiyaç var?
· Bitcoin’i Nereden Alabilirim?
· Bitcoin Ne Zaman Çıktı?
· Bitcoin Nasıl Üretilir?
· Bitcoin Nerede Üretiliyor?
· Bitcoin İlk Çıktığında Ne Kadardı?
· Bitcoin Nasıl Kazanılır?
Tek cümle ile:
Bitcoin merkeziyetsiz, arzı kıt, eşler arası bir ağ üzerinde çalışan, şeffaf, güvenliğini kriptografi ve iş kanıtı ile sağlayan, global ve dijital bir para birimidir.
Bitcoin, merkezi olmayan, eşler arası bir ağ üzerinden işlem gören, sınırlı arzı olan, kriptografik olarak güvence altına alınmış ve herhangi bir merkezi otoriteye bağlı olmayan dijital bir para birimidir.
Gelin, Bitcoin’in tarihçesini, nasıl üretildiğini, alınıp satıldığını ve kullanım alanlarını birlikte inceleyelim. Sonra da hep artmasına neden olan 3 bariz şeye bakalım.
Bitcoin Nedir?
Bitcoin (BTC) herhangi bir kişi, grup veya kuruluşun kontrolünde değildir.
Bu açıdan merkeziyetsizdir. Merkeziyetsizliği doğru anlamak gerekir. Bir varlığın fiyatını serbest piyasada herkes belli oranda yönlendirebilir. Ancak bir varlığı manipüle etmek için o varlığın arzını kontrol edebiliyor olmak gerekir. Bitcoin bu açıdan bakıldığında kimsenin kontrolünde değildir.
Bu konuyu daha detaylı burada anlattım.
Bitcoin’i Kim Buldu?
Bitcoin’in yaratıcısı, Satoshi Nakamoto takma adını kullanan gizemli bir kişi veya gruptur.
Yani erkek mi, kadın mı, tek bir kişi mi bilmiyoruz. Bu konuda her ne kadar çok fazla teori oraya atılmış olsa da kim olduğu belli değildir. Craig Wright hiç değildir (kanıtlı).
Satoshi Nakamoto 2008'de Bitcoin’in teknik detaylarını açıklayan bir rapor yayınladı (Bitcoin White Paper — Türkçe / İngilizce) ve 2009'da ilk Bitcoin yazılımını piyasaya sürdü.
Bitcoin Kaç Dolar, Ne Kadar?
Bitcoin’in fiyatı oldukça değişkendir.
15 Mayıs 2024 itibariyle, 1 Bitcoin yaklaşık 66.000 ABD dolarıdır. Ancak, fiyatı sürekli dalgalanmaktadır ve anlık olarak kontrol edilmelidir.
1 Bitcoin Kaç TL?
Bitcoin’in TL karşılığı da anlık olarak değişmektedir. 1 BTC, 15 Mayıs 2024 tarihi itibariyle yaklaşık 1.350.000 TL’dir. Ancak, kripto para piyasasının volatilitesi nedeniyle, bu rakam hızla değişebilir.
Yıllara Göre Bitcoin Fiyatları
Aşağıda, Bitcoin’in yıllara göre ortalama fiyatlarını bulabilirsiniz:
2009: 0 $
2010: 0,06 $
2011: 6,05 $
2012: 8,46 $
2013: 189,54 $
2014: 526,02 $
2015: 272,36 $
2016: 567,27 $
2017: 4.001,16 $
2018: 7.558,21 $
2019: 7.196 $
2020: 11.183,55 $
2021: 47.850,64 $
2022: 28.836,56 $
2023: 22.734,23 $
Grafik olarak ise görüntü şöyledir:
Bitcoin Güvenli Midir?
Bitcoin güvenlidir.
Ancak bu güvenlik beraberinde sorumluluk getirir. Mesela siz Bitcoin’i borsada tutursanız, o zaman merkezi bir yapıya paranızı emanet (custody) etmiş olursunuz. Borsa hacklenirse ya da batarsa (FTX’te olduğu gibi) paranız yok olur.
Peki Bitcoin güvenli nasıl saklanır?
Bitcoin’i Güvenli Nasıl Saklarım?
Paranızı (bitcoin) self-custoy bir cüzdanda tutarsanız, o zaman en güvenli yolu seçmiş olursunuz.
Bu cüzdanın sadece soğuk cüzdan olmasına gerek yok (donanım). Donanım cüzdanlar elbette daha güvenli. Ama telefonunuza kuracağınız çok fazla self-custody cüzdan da mevcut (Electrum, Trust Wallet, Coinbase Wallet gibi). Tabi bu durumda telefonunuzu güvende kullanmanız gereklidir.
Sorumluluk kısmı ise cüzdan şifresini güvenli bir şekilde saklamaktan geçiyor. 12 ya da 24 kelimeden oluşan şifrenizi (seed) güvenli bir şekilde saklamalısınız (2–3 kopyasını farklı lokasyonlarda). Eğer şifrenizi kaybederseniz arayacağınız bir müşteri hizmetleri yok. Paranızı kurtaracak bir merkezi yapı yok.
Bitcoin elbette güvenli, ama sorumluluk bizde.
Bitcoin Yorum ( Artışa neden olan 3 bariz şey)
Yukarıdaki grafik logaritmik Bitcoin grafiği (doğrusu budur).
Bir varlığın fiyatını arz ve talep belirler. Bitcoin’de bu artışına neden olan minör faktörleri sıralamaya başlasak sayfalar sürer. Ancak biz sadece majör 3 faktöre bakalım.
- Daha fazla para (talep)
- Daha fazla yatırımcı (talep)
- Sınırlı Bitcoin (arz)
1- Daha fazla para
Mantık oldukça basit.
Merkez bankaları 1971'den bugüne havadan para basabiliyorlar. İnsanlık tarihinde bunun başka bir örneği yok. Bizler ise devleti yönetenlere para basmamaları için güveniyoruz. Çünkü para basılırsa enflasyon olur ve her şeyin fiyatı artar (basitleştiriyorum).
Devletler ise bu güveni defalarca çiğnediler. Her krizde para bastılar. 2008 krizinde batık finans şirketlerini kurtarmak için de para bastılar. Zaten bitcoin bundan etkilenerek ortaya çıktı.
Aşağıdaki grafik ABD’nin borcu. Bu borcu döndürmek için paranın ucuzlaması gerekiyor. Yani siz eski kredi kartı borcunuzu yeni kredi kartı ile kapatıyorsunuz. Yeni kredi kartının faizini ise siz belirliyorsunuz.
Elbette düşük tutarsınız.
Yoksa bu borcu döndürmek imkansız hale gelir. Enflasyonu bastırmak için ara dönemlerde faizi artırsanız bile bu kalıcı olmaz. Yani para basımı tekrar gelecek. Aksi durum için tek ihtimal merkez bankalarının ‘biz hata yaptık artık para basmayacağız ve bundan sonra parayı şu varlığa sabitliyoruz’ demesi.
Bu ihtimal olmadığı için ikinci konuya geçelim: Daha fazla yatırımcı!
2- Daha fazla yatırımcı
Ucuz para yetmez.
Fiyatın artması için bu paranın Bitcoin’e gelmesi gerekli. Bunun için de daha fazla yatırımcının gelmesi gerekli. Dünya genelinde Bitcoin benimsenmesinin %5'in altında olduğu tahmin ediliyor. Bu konuyla alakalı detaylı Chainalysis raporunu buradan okuyabilirsiniz.
Peki daha fazla yatırımcı geliyor mu?
Buna bakabileceğimiz en basit metrik aktif adres sayısı. Aşağıdaki grafikte de gördüğümüz gibi yeni kullanıcılar geliyor. Boğa dönemlerinde çok fazla geliyor, bir kısmı gidiyor, ama geriye kalanların sayısı hep artıyor.
Peki kendimize soralım?
Bitcoin’i öğren ve yatırım yapanların sayısı önümüzdeki 5 senede artacak mı yoksa azalacak mı?
ETF’lerin bu süreci kolaylaştırması, şirketlerin alıma başlaması, finans kuruluşlarının Bitcoin reklamı yapması (BlackRock) bize tek bir mesaj veriyor: bu sayı artacak.
Denklemimizi hatırlayalım: arz ve talep
Talebin artmasına neden olacak 2 şeyde de beklenti pozitif:
- Ucuz para
- Daha fazla yatırımcı
Peki arz?
Bitcoin arzı nedir?
Bitcoin arzı 21 milyon ile sınırlıdır.
Bu arzın çıkış hızı ise her 4 yılda bir yarıya düşer. Buna halving denir. Konuyu uzatmaya gerek yok.
1- Talep artacak
2- Arz kısıtlı
Yani bitcoin fiyatı bu denklem bozulmadığı sürece artmaya devam edecek. elbette kısa vadede volatilite olacak. Bunun nedeni henüz çok az kişi tarafından biliniyor olması. Herkes biliyor olsa volatilite az olurdu ancak fiyat artışı da çok sınırlı olurdu.
Mesela altın.
Altını herkes biliyor. Bu yüzden de volatilitesi çok az. Ama getirisi de çok az. Herkes Türk lirası fiyatına bakıp altını iyi bir yatırım aracı olarak görüyor. Ancak artan altın değil, TL/dolar paritesi. Nitelim altının son 12 yıldaki toplam getirisi %35 (yıllık ortalama değil, toplam).
Şimdi bitcoin ile alakalı en sık sorularn soruları hızlıca cevaplayalım.
Bitcoin Madenciliği Nedir, Nasıl Yapılır?
Bitcoin kazanmak etmek için madencilik yapmak gerekir.
Madencilik 2 şekilde bitcoin kazandırır.
- Blok ödülü
- İşlem ücreti
Bitcoin madenciliği, belirli kriterlere uyan kriptografik bir çözüm oluşturmak için ağ çapında yapılan bir yarışmadır. Doğru çözüme ulaşıldığında, çözüme ilk ulaşan madenci(ler)e yapılan iş için bitcoin ödülü verilir.
Bitcoin 21'a ulaşınca madenci ödülü ne olacak?
Bu ödül süreci, 21 milyon bitcoin dolaşımda olana kadar devam edecektir.
Bu süreç 2140 senesinde son bulacaktır. Bu sayıya ulaşıldığında, Bitcoin ödülünün sona erecek. Ancak madenciler işlem ücretlerinden bitcoin kazanmaya devam edecekler.
PoW Nedir? Proof of Work, Neden ihtiyaç var?
PoW nedir ve Proof of Work, İş Kanıtı konularına gelmeden önce problemi anlayalım, sonra çözümü.
1️- Problem
Problem basit: biz birbirimize para gönderince (P2P) birisinin bunu muhasebe defterine (ledger) işlemesi lazım. Problem ise bunu yapan kişiye nasıl güveneceğiz. Ya birilerine torpil geçerse?
Çözüm basit 👇
2- Piyango
Blokzincirine yeni blok ekleme hakkını piyango ile dağıtalım.
Kimin alacağı önemli çünkü madenciliğin temelinde olan blok ödülü var (Bitcoin Madenciliği Nedir, Nasıl Yapılır?). Bu hakkı piyango ile birileri kazansın. Piyangoyu kazanan eğer işini doğru yaparsa ödül kazandın (blok ödülü). Hata yaparsa zaten tespit etmesi kolay.
Peki piyango biletini nasıl adil dağıtacağız?
✅ Ne kadar iş (work) o kadar bilet
Herkes kafasına göre bilet alamasın.
Bilet almak için bir iş yapmak gerekli olsun. Bu işi de enerjiye ayni elektriğe bağlayalım. Yani daha fazla elektrik tüketen, yani daha fazla iş yapan daha fazla bilet alabilsin. Böylece şansı artsın.
İş — Work
Proof — Kanıt
PoW, Proof of Work — İş Kanıtı
Daha fazla iş 👉 daha fazla bilet 👉 daha fazla bitcoin kazanma ihtimali.
Bu yüzden proof of work gerekli. Bunu adil yapmanın başka yolu yok.
Kısaca ne kadar ekmek, o kadar köfte.
Bitcoin’i Nereden Alabilirim?
Bitcoin satın almanın en yaygın yolu kripto para borsalarını kullanmaktır. Türkiye’de kayıtlı yerel borsaları kullanmanız daha doğrudur. Çünkü bu şirketlerin tabi oldukları denetleyici yasalar vardır. Ancak unutmamak gerekir ki borsalar merkezidir. Her şirket gibi kripto borsalarının da batma ihtimali vardır.
Bu yüzden bitcoin alıp borsada tutmak yerine, kendi cüzdanınızda tutmak daha güvenlidir.
Bitcoin Ne Zaman Çıktı?
Bitcoin, Satoshi Nakamoto tarafından 2009 yılında piyasaya sürüldü.
Bitcoin Nasıl Üretilir?
Yeni Bitcoinler, madencilik süreci ile üretilir. Madenciler, işlemleri doğrulamak için bilgisayarlarının işlem gücünü kullanır ve bunun karşılığında yeni Bitcoinler kazanır.
Yukarıda detaylı anlattım.
Bitcoin Nerede Üretiliyor?
Bitcoinler, merkezi olmayan bir ağ üzerinde, dünyanın dört bir yanındaki madenciler tarafından üretilir. Coğrafi bir merkezi yoktur.
Bitcoin İlk Çıktığında Ne Kadardı?
Bitcoin ilk çıktığında neredeyse değersizdi. 2010 yılında, bir kişi 10.000 BTC karşılığında iki pizza satın almıştı.
Bitcoin Nasıl Kazanılır?
Bitcoin kazanmanın birkaç yolu vardır:
1. Madencilik: Kendi bilgisayarınızı kullanarak Bitcoin ağındaki işlemleri doğrulayabilir ve ödül kazanabilirsiniz. Artık bu çok zor çünkü madenci şirketlerinin bu ödülü kazanma şansı çok daha yüksek. Yukarıda madencilik başlığı altında anlattım.
2. Satın Alma: Bitcoin’i bir borsadan veya Bitcoin ATM’sinden satın alabilirsiniz.
3. Ticaret: Bitcoin’i mal veya hizmet karşılığında kabul edebilirsiniz. Bu Türkiye’de yasal değil.
Umarım bu kapsamlı rehber, Bitcoin hakkında aydınlatıcı olmuştur. Bitcoin’i öğrenmek ve doğru takip etmek için haftalık bültenime üye olabilirsiniz.
Teşekkürler 🙏
