2 Sebep: Neden Sadece Bitcoin Sağlam Para Olabilir? (Devletler ne yapıyor?)
Bireysel Yatırımcı Rehberi👉 buraktamac.notion.site
Sağlam para nedir?
Bir varlığın sağlam para olabilmesi için iki şart gereklidir:
1- Kısıtlı arz
2- Öngürülebilir arz
1- Kısıtlı arz
Bitcoin’in arzının 21 milyon ile kısıtlıdır.
Bitcoin 2008 krizindeki batık bankaları kurtarmaya bir tepki olarak ortaya çıkmıştır. Bu krize trilyon dolardan fazla para basılarak, yani paranın arzı artırılarak, müdahale edilmiştir. Aşağıdaki grafikte bitcoin (soldaki) ve doların arzları (sağdaki) görülmektedir. Bitcoin’in arzı ve bundan sonra ne kadar çıkarılacağı da(öngürülebilirlik) belllidir.
Peki bizler doların (ya da diğer kriptoparaların) gelecekteki arzını bilebiliyor muyuz?
Hayır!
2- Öngürülebilir arz
Bir paranın sağlam olabilmesi için arzının kısıtlı olması yetmez.
Arzının yanında öngörülebilir olması da gereklidir. Nitekim sadece arza bakmış olsak dolar son bir senede en sağlam para olabilirdi (Fed’in QT politikası nedeniyle). Ancak doların bir sene sonra bile arzının ne olacağını bilmiyoruz. Bu öngörülebilirlik bir paranın sağlam olabilmesinin önündeki en büyük engeldir.
Altın standardı (19. yüzyıl): Altın neden sağlam paraydı?
Altın arzı kısıtlı bir varlıktır.
Bunun yanında altının enflasyonu da belli oranda öngörülebilirdir. Güncel madencilik kapasitesi ile altının arzı bir senede %2'yi çok zor geçer. Yani hem arzı kısıtlı hem de ne kadar çıkarılabileceği yüksek oranda öngörülebilir. Bu yüzden altın standardı (fiat paranın değerinin altına sabitlenmesi) hem arzı kısıtlamıştır hem de öngörülebilirliği beraberinde getirmiştir.
Peki bir paranın sağlam olmaması ne tür sorunlar getirir?
Fiat paranın getirdiği sorunlar?
Fiat para devletlerin bastıkları itibari paralara verilen isimdir.
Fiat latince ‘let it be done’ (yapılsın!) anlamına gelir. Yani fiat paranın değeri aslında bir güvene dayanır. Yani vatandaşlar hükümetlere para birimlerinin değerini koruyacaklarını konusunda güvenirler. Ancak sadece ABD değil diğer bütün devletler bu güveni istismar etmişlerdir. Hem de vatandaşların çıkarına değil, büyük finans şirketlerinin ve onların hissedarlarının çıkarını gözeterek.
Fiat para toplumdaki eşitsizliğin artmasına neden olur.
Bunun nedeni basılan paraların varlıkların (gayrimenkul, hisse, bitcoin, emtia gibi) değerinin artmasına neden olmasıdır. Buna varlık enflasyonu denir. Varlık enflasyonundan faydalanmak için tabi ki elinizde varlık olması gerekir.
Bu yüzden fiat para sistemi (1971'den bugüne) yeni bir deneydir ve varlıklı ile varlıksız kesimler arasındaki eşitsizliğin artmasına neden olmuştur (aşağıdaki grafik).
Sonuç: Neden Sadece Bitcoin Olabilir
Bitcoin henüz 14 senelik bir deneydir.
Bitcoin kesin olarak sağlam para olarak rezerv para statüsünü alacak demek için henüz erken. Ancak alternatiflere baktığımızda hem A-Kısıtlı Arz hem de B-Öngörülebilirlik koşullarını sağlayan ve dijital dünyaya entegre olmasının önünde engel olmayan (altından farklı) tek kriptoparadır. Eğer merkez bankalarının para basmaya devam edeceğine inanıyorsanız (ki benim inancım bu yönde) uzun vadeli arzı kısıtlı varlıklara yatırım yapmak en mantıklı.
Nitekim devletler bile 2008 krizinden sonra altın rezervlerini artırma yoluna gitmişlerdir ki bu da onların Bitcoin gibi kısıtlı ve öngörülebilir varlığa yatırım yaptıklarını göstermektedir.
Bireysel Yatırımcı Rehberi👉 buraktamac.notion.site
