Fiyat/kazanç FK oranı nedir (Neden Aldatıcı)?
2 basit örnek ile nasıl aldatıcı olabileceğini öğrenelim.
Fiyat kazanç FK (Price to Earning, P/E) oranının ne olduğunu anlarsak, aldatıcı yanlarını da görebiliriz.
Fiyat kazanç FK oranı nedir?
Fiyat kazanç FK oranı, yatırımcıların kazanacakları para için ne kadar ödediklerini gösterir.
Bir restoran hayal edin. Her bir masa (hisse) 20 dolar. Restoran ise her masadan yılda 2 dolar kar ediyor. Yani biz bir yılda 2 dolarlık kar elde etmek için 20 dolar ödüyoruz demektir. Hisse başına ödediğimizi kar’a bölersek fiyat kazanç oranını buluruz. Yani fiyat kazanç oranı 10.
FK rakamı bize kaç sene sonra %100 getiri kazanacağımızı gösterir.
Bu durumda 10 sene sonra, ilk ödediğimiz 20 doları geri kazanmış oluruz.
Yüksek/düşük fiyat kazanç FK karşılaştırma
Yine restoran örneğinden gidelim.
İki kebap dükkanı düşünün. Buraklar Kebap (BK), Muratlar Kebap (MK). fk oranları ise BK’nın 15 ve MK’nın 5 olsun. Bu, yatırımcıların BK’nın daha yüksek büyüme beklentisine sahip olduğuna inandığını gösterir. Diğer yandan ise MK’nın değerinin altında olabileceğini gösterir (value investing). Yani siz Buraklar Kebap’ın daha hızlı büyüyeceğine inandığınız için hissesine görece daha fazla para ödersiniz.
Ancak düşük fiyat kazanç fk oranı potansiyeli daha yüksek bir yatırımı da gösterebilir.
Fiyat kazanç oranının sınırları
FK’nın aldatıcı olabildiği bir çok senaryo var. Bugün 2 tanesinden bahsedeceğim.
❶ Bazı şirketler diğer şirketlere yatırım yaparlar (equity investments).
Yani diğer şirketlerin hisselerini satın alırlar. Gelir raporları muhasebesi tutulurken de bu hisselerin o dönemki fiyatları girilir. Bu da satın alan şirketin gelir raporunda ciddi oynaklıklara neden olur.
Shopify, Amazon, Google ve Berkshire Hathaway (Warren Buffet) hisselerinin fk oranları bundan çok fazla etkilenir.
❷ Bazı şirketlerin gelirleri yapay şekilde artabilir (yatırım alarak, vergi indirimi kazanarak vs.).
Bu durum Starbuck’a 2018'de olmuş (görsel). Nestle’den 1.4 milyar dolar yatırım aldıktan sonra P/E oranı yapay bir şekilde düşmüş. Bunu bilmiyor olsak P/E oranının düşük olduğundan yola çıkarak hissenin ucuz olduğunu düşünebilirdik.
Ancak bu o yıla ait olduğu için aldatıcı olurdu.
Sonuç: Tüm piyasayı yorumlamak
P/E sadece hisse senedi için değil, endeksler için de geçerlidir.
Yani piyasa bütün olarak pahalı mı yoksa ucuz mu?
Yukarıdaki grafikte 2000, 2008 ve 2021'deki FK oranları görebilirsiniz. Sonrasında piyasalar hep düşmüştü. Nobel ödüllü ekonomist Shiller’in PE oranı bu veriyi daha iyi kullanmamızı sağlıyor (dönemsel olarak adjust edildiği için).
Okuduğunuz için teşekkürler 🙏
