Her basılan para enflasyona neden olmaz (2008 gibi)

Dr. Burak Tamaç
2 min readJul 21, 2024

--

Yatırımcıların piyasa döngüsünü takip etmek için Base&Broad Money ayrımını bilmesi gerekir.

Türkçe karşılıklarını tam olarak bilmediğim için aşağıdaki şekilde çevireceğim:
Base Money > Temel Para
Broad Money > Geniş Para

1️⃣ TEMEL PARA
Temel para merkez bankasının bastığı para demektir ve 2 kategoriye ayrılır:

1- Dolaşımdaki para: cebimizde nakit para
2- Rezerv para: Bankaların MB’da tuttukları mevduatlar.

Merkez bankaları para bastıklarında bankaların tuttukları rezerv miktarını artırırlar, cebimize doğrudan girmez.

2️⃣ GENİŞ PARA
MB’nın bastığı paranın yanında, bankaların ‘yarattığı’ diğer para biçimlerini de kapsar: M2/M3

Tasarruf ve vadeli mevduat hesapları bu kategoriye girer (CDs)

✅ SONUÇ: Enflasyon ile ilişkisi?

2008:
Temel paranın tüketici enflasyonuna yansıması için cebimize girmesi gerekir.

Merkez bankalarının bastıkları para elbette dolaylı olarak geniş parayı da artırır. Ancak bu durum özellikle ABD’de çok sınırlıdır. Ekonomide dolaşıma giremeyen para, varlıklara gider. Böylece varlık enflasyonu olur. Yani tüketim masraflarının artması değil, hisse vb. varlıkların fiyatlarının artması.

2008 krizi sonrası basılan para bu kategoride olduğu için enflasyona neden olmadı, ancak riski varlıkların fiyatları arttı.

2020:
COVID krizine sadece merkez bankaları müdahale etmedi.

Hükümetler vatandaşlar direkt olarak yardımda bulundu. Yani artan para arzı doğrudan tüketicinin cebine girdi. Bunun bir kısmı yatırımlar ile enflasyonuna sebep olsa da (emlak, araba gibi), bir kısmı da doğrudan tüketimde kullanıldı. Böylece tüketici enflasyona neden oldu (CPI ve PCE).

Yani her basılan para tüketici enflasyonuna neden olmaz.

Okuduğunuz için teşekkürler 🙏

--

--

Dr. Burak Tamaç

Adj. Professor at Montclair State University | ❝❞ Bloomberg | CNBC | Yahoo Finance | CoinDesk