Self-custody’yi anlamanın en basit 2 yolu 1- Döviz bürosu 2- Yastık altı
Paramızı hangi borsada tutalım? HİÇ BİRİNDE!
FTX gibi dünyanın en ‘güvenilir’ borsalarından birisi bile batmışken, bizim paramızı bir şirkete emanet etmemiz bana biraz sorumsuzluk gibi geliyor. Self-custody ile bu riski sıfıra indirmek mümkün. Ancak yabancı bir kavram olduğu için zor anlaşılıyor.
Basit 2 örnek ile açıklayacağım:
1️⃣ DÖVİZ BÜROSU
Düşüneli: Elimizdeki Türk lirasını Dolar’a çevirmek için döviz bürosuna gittik.
Türk lirasını verdik ve karşılığında dolar aldık. Peki biz bu doları aldıktan sonra döviz bürosuna ‘bu dolar sizde kalsın, ben ihtiyacım olunca gelir alırım’ diyor muyuz? Elbette hayır. Doları cebimize koyuyoruz. Kaybetme riskimiz (çalınması) bize ait.
Kripto borsalarını da döviz bürosu gibi düşünebilirsiniz.
Hiçbir borsa size kayıplara karşı sigorta güvencesi vermez (bankalar gibi). Bankaların güvencesini ise devletler sağlar. Mesela ABD’de bir banka batarsa, 250 bin dolara kadar paranız devlet tarafından sigortalıdır. Durum böyleyken neden paramızı döviz bürosunda tutuyoruz?
Neden bir şirketin batma/soygun riskini alıyoruz?
2️⃣ YASTIK ALTI
Peki paramızı döviz bürosunda tutmadık ve cebimize koyduk diye düşünelim.
Elbette yüksek bir mebla ise, bu bizi rahatsız eder. Kimse cebinde fazla para taşımak istemez. Bizde bir gelenek vardır. Altınları yastık altında tutma. Bu aslında self-custody demektir. Yani siz kimseye güvenmiyorsunuz (banka ya da başka bir merkezi kurum), altınınızı kendiniz koruyorsunuz.
Buradaki risk tabi ki çalınma riski, hızsızlık vs.
Bitcoin ise bize bunu dijital olarak sunuyor. Yani self-custody cüzdan ile benzer bir sahipliğe erişmiş oluyorsunuz. Self custody cüzdanlar telefona ve bilgisayara kurulduğu gibi, donanım cüzdanı seçeneği de vardır. Bu cüzdanların riski yok mu? Var ama sorumluluk sizde, cüzdanda değil.
Burada iki şeyin çalınması / hacklenmesi gerekir.
1- Alet
2- Şifre (12/24 kelime)
Alet eğer telefon ya da bilgisayar ise riskiniz donanım cüzdana göre daha fazla. Çünkü farklı amaçlar için kullanıyorsunuz.
Şifreyi ise güvenli bir şekilde saklamak tamamen sizin sorumluluğunuzda.
✅ SONUÇ: Ne yapmalıyız?
Kripto borsalarını döviz bürosu gibi düşünün.
Paranızı borsalarda tutmayın. Çok basit bir kural. Borsa batar, yok olur gider. Bunu son bir senede defalarca gördük. Paranızı kendinize ait self-custody cüzdanlarda tutun. Şifresini (seed) güvenli bir yerde saklayın. PVC ya da bant ile ıslanma ihtimaline karşı koruyun. Hatta 2 kopya yapın ve ikisi farklı yerlerde olsun. Bu en güvenli yol.
Kesinlikle internet üzerinde bir yerde saklamayın (Google drive vs).
Kulağa zor geliyor ama özgürlük sahiplikten geçer. Sahiplik ise sorumluluk gerektirir.
Okuduğunuz için teşekkürler 🙏
